جدیدترین روش تعویض مفصل زانو و عمل جایگزین چیست؟

جراحی تعویض مفصل زانو یکی از عمل های پرکاربرد زانو است که بنابر دلایل مختلفی از جمله آسیب دیدگی شدید، آرترو و … لازم می شود. اما مشکلی که در این جراحی وجود دارد مربوط به دوران نقاهت بسیار طولانی آن می باشد، به این صورت که فرد تا مدت ها پس از جراحی باید مراقبت کامل داشته باشید تا بتواند به مفصل جدید عادت کرده و برخی از فعالیت های خود را انجام دهد.

خوشبختانه امروزه برخی از روش های جدید تر آمده است که جایگزینی برای عمل های سنتی شده اند، البته که این روش ها هنوز برای تمامی افراد مناسب نمی باشد اما در صورتی که کاندید مناسبی باشید روند جراحی برایتان بسیار آسان تر خواهد شد.

در این مطلب از کلینیک خانه درد قصد داریم تا بررسی نماییم روش های سنتی و سرپایی به چه صورت است و این عمل برای چه افرادی مناسب می باشد، همچنین یک بررسی کلی در خصوص جراحی تعویض مفصل زانو و مزایا و معایب آن انجام می دهیم تا شما اطلاعات بیشتری در خصوص این جراحی به دست آورید.

بنابراین اگر پزشک به شما عمل تعویض مفصل زانو را پیشنهاد داده است و می خواهید  در خصوص انواع روش های آن و چگونگی جراحی اطلاعات به دست آورید توصیه می کنیم حتما تا انتها این مطلب همراه ما باشید.

چرا جراحی تعویض مفصل زانو انجام میشود؟

شما زمانی به تعویض زانو نیاز خواهید داشت که به ساییدگی زانو، درد، سفتی، بی ثباتی یا از دست دادن عملکردی دچار شده باشید و این علائم بر زندگی و فعالیت های روزانه شما تأثیر گذاشته باشد.

در یک زانوی سالم، انتهای استخوان های ران و ساق پا با غضروف پوشیده شده است که به استخوان ها اجازه می دهد به راحتی عمل حرکت را انجام دهند. در طی بیماری  آرتریت غضروف ها دچار آسیب می شوند و تا حد زیادی نازک می شوند. همچنین برای برخی افراد غضروف به حدی فرسوده می شود که استخوان ها بر روی هم ساییده می شوند.

در عمل تعویض زانو، انتهای ساییده شده استخوان ها و غضروف باقی مانده برداشته شده و با قطعات فلزی و پلاستیکی جایگزین می شوند. پلاستیک مانند غضروف عمل می کند و به مفصل شما کمک می کند تا آزادانه حرکت کند. قسمت های به هم پیوسته مفصل مصنوعی به زانوی شما اجازه خم شدن می دهد و در عین حال آن را پایدارتر می کند.

اگر آرتروز زانو دارید، لزوماً نیازی به تعویض مفصل زانو نخواهید داشت. اما اگر زانوی شما در اثر آرتروز آسیب دیده باشد و درد، ناتوانی یا سفتی آن اثرات جدی بر فعالیت های روزانه شما داشته باشد، ممکن است این جراحی به شما توصیه شود.

حتی در این صورت، تیم پزشکی شما همیشه قبل از پیشنهاد جایگزینی زانو، اقدامات دیگری از جمله درمان های دارویی، فیزیوتراپی و کاهش وزن را پیشنهاد می دهد. چنانچه علائم شما با کمک این روش ها کمتر شود جراحی زانو به تعویق می افتد.

اکثر افرادی که تعویض زانو انجام می دهند بالای ۶۰ سال سن دارند. هر چه زودتر عمل تعویض زانو را انجام دهید، احتمال اینکه در نهایت به جراحی بیشتری نیاز داشته باشید بیشتر می شود زیرا پروتز های استفاده شده دارای طول عمر معینی می باشند.

روش های عمل جراحی تعویض مفصل زانو

همان طور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم امروزه روش های جدید و مدرن تری برای تعویض مفصل زانو آمده است که با توجه به شرایط بیمار گاه امکان استفاده از آن ها وجود دارد.

از جمله جدید ترین این روش ها می توان به عمل سرپایی تعویض زانو اشاره کرد که علاوه بر کاهش هزینه ها، در صورتی که توسط بهترین جراح متخصص ارتوپدی انجام شود نتیجه بسیار بهتری برای فرد به همراه دارد.

در ادامه در خصوص هر یک از این روش ها توضیحاتی آورده ایم:

تعویض مفصل زانو به روش سنتی

در جراحی های سنتی، بک برش عمودی به اندازه ۸ الی ۱۰ سانتی متر بر روی جلوی زانو ایجاد می شود تا از طریق نمای کاملی به مفصل ایجاد شود. به جهت انجام این کار اقدامات زیر توسط جراح انجام می شد:

•         آماده کردن استخوان

•         جایگذاری ایمپلنت‌های فلزی

•         ظاهرسازی مجدد کشکک زانو

•         اضافه کردن فاصله ‌دهنده

تعویض مفصل زانو به روش نوین و سرپایی

در روش های جدید تر جراح برش کوچکتری ایجاد می کند و تلاش بر این است که با حداقل آسیب و تهاجم از ایمپلنت های مصنوعی استفاده شود. در روش سرپایی برای آماده سازی استخوان ران و درشت نی و قرار دادن ایمپلنت ‌ها از ابزارهای جراحی با طراحی ویژه استفاده می‌ شود.

با توجه به این برش ایجاد شده بسیار کوچکتر از روش سنتی است، به همین دلیل دوران نقاهت فرد برای پس از جراحی بسیار کمتر می شود.

چه کسانی می توانند از جراحی سرپایی استفاده کنند؟

با توجه به توضیحات داده شده بسیاری از افراد ترجیح می دهند تا از جراحی جدید تر استفاده کنند، اما باید در نظر داشت که آیا تمامی افراد برای این جراحی مناسب می باشند؟

در خصوص این موضوع باید بیان کنیم که اگرچه مزایا این جراحی به نسبت عمل سنتی بیشتر است اما برای بیشتر بیماران مناسب نمی باشد، قبل از هر اقدامی یک معاینه کامل پزشکی انجام می شود و به شما گفته می شود که کدام یک از روش ها برایتان مناسب است.

به صورت کلی کسانی می توانند روش جراحی سرپایی را انجام دهند که ویژگی های زیر را داشته باشند:

•         لاغرتر یا دارای وزن مناسب

•         بیماران زیر ۷۰ سال و یا افراد بالای ۷۰ سال اما سالم

•         داشتن سیستم ایمنی قوی

•         با انگیزه ‌تر برای شرکت در فرآیند توانبخشی

جراحی جزئی یا کامل زانو

دو نوع اصلی جراحی تعویض مفصل زانو عبارتند از:

•         تعویض کامل زانو

•         تعویض تک بخش (جزئی) زانو

برای هر دوی این جراحی ها هم می تواند از روش سنتی استفاده کرد و هم روش مدرن، این که کدام یک از آن ها برای شما مناسب باشد توسط تیم جراحی مشخص می شود.

تعویض کامل زانو

اکثر عمل های تعویض کامل زانو شامل تعویض سطح مفصل در انتهای استخوان ران (فمور) و سطح مفصل در بالای استخوان ساق پا (درشت نی) است.

تعویض کامل زانو همچنین ممکن است شامل تعویض سطح زیرین کاسه زانو (کشکک) با یک پروتز صاف باشد. برخی از جراحان ترجیح می دهند در صورت امکان، کشکک طبیعی را حفظ کنند، اما گاهی اوقات لازم است در حین عمل به دلیل آسیب های وارد شده این بخش نیز برداشته شود.

همچنین اگر قبلاً یک عمل جراحی برای برداشتن کامل کشکک انجام داده اید، این کار مانع از تعویض زانو شما نمی شود، اما ممکن است بر نوع قطعه جایگزین (پروتز) که جراح شما استفاده می کند تأثیر بگذارد.

تعویض جزئی زانو

اگر آرتریت فقط یک طرف زانوی شما را درگیر کند ممکن است یک تعویض جزئی (تک قسمتی) زانو انجام شود.

زانو دارای سه بخش است، قسمت داخلی (معدنی)، بیرونی (جانبی) و کاسه زانو (کشکک رانی). اگر آرتریت فقط یک طرف زانوی شما را درگیر کند که معمولاً قسمت داخلی می باشد؛ ممکن است جایگزینی نیمه زانو (که گاهی اوقات به آن تعویض تک بخش یا جزئی گفته می شود) انجام شود. از آنجایی که این کار نسبت به تعویض کامل زانو عوارض کمتری دارد، معمولاً به معنای بهبودی سریع‌ تر و عملکرد بهتر است.

تعویض جزئی زانو را می توان از طریق یک برش کوچکتر از تعویض کامل زانو با استفاده از تکنیک هایی به نام جراحی کم تهاجمی انجام داد. همان طور که می دانید یک برش کوچکتر به معنای بهبودی سریع تر است.

البته این مورد هم باید در نظر داشت که تعویض جزئی زانو برای همه مناسب نیست زیرا شما باید رباط‌ های قوی و سالمی در داخل زانوی خود داشته باشید و گاهی اوقات این موضوع تا زمان جراحی مشخص نمی شود.

مزایای عمل تعویض مفصل زانو

چندین مزیت برای جراحی تعویض مفصل زانو وجود دارد که عبارت است از:

•         رهایی از درد

•         تحرک بهبود یافته

•         بهبود کیفیت زندگی زیرا فعالیت های روزمره و ورزش آسان تر می شود

همچنین تحقیقات نشان داده است که از هر پنج نفری که جراحی تعویض مفصل زانو انجام داده اند، چهار نفر از زانوی جدید خود راضی هستند. البته برای افرادی که ناراضی هستند، دلیل اصلی نارضایتی، درد مداوم است که ممکن است به دلیل مشکل در عمل باشد.

بنابراین می توان این نتیجه را گرفت که انتخاب پزشک در روند جراحی بسیار تاثیر گذار است و می تواند بر روی نتایج عمل تاثیر بسیاری داشته باشد. بنابراین حتما در این زمینه تحقیقات کافی داشته باشید.

معایب جراحی تعویض مفصل زانو

یک زانوی جایگزین هرگز نمی تواند به خوبی یک زانوی طبیعی باشد و ممکن است شما نتوانید هر نوع فعالتی که می خواهید را با زانوی جدید انجام دهید.

بیشتر تعویض‌های زانو برای خم شدن به اندازه زانوی طبیعی شما طراحی نشده‌اند، اگرچه به راحتی می توانید نشست و برخواست داشته باشید اما باز هم زمانی که تمامی وزن خود را روی آن قرار دهید احساس ناراحتی ایجاد می شود.

ممکن است در ابتدا کمی بی حسی در لبه بیرونی جای زخم داشته باشید. که البته معمولاً طی حدود دو سال بهبود می‌یابد.

مفصل زانو جایگزین ممکن است پس از مدتی فرسوده شود یا ممکن است شل شود.

عمر پروتز های زانو بین ۱۵ الی ۲۵ سال است، بنابراین بیماران جوان ‌تر به احتمال بیشتری در مراحل بعدی زندگی نیاز به عمل جراحی مجدد زانو خواهند داشت. جدا از این موضوع در موارد زیر احتمال نیاز به جراحی مجدد افزایش می یابد:

•         شما اضافه وزن دارید

•         کارهای سنگین انجام می دهید

•         ورزش های شدید که موجب فشار به زانو می شود انجام می دهید

جایگزین هایی برای جراحی تعویض مفصل

اکثر پزشکان قبل از در نظر گرفتن جایگزینی زانو، درمان‌ های غیر جراحی (محافظه ‌کارانه) را توصیه می ‌کنند. که شامل:

رژیم: لاغری باعث کاهش فشار روی زانوی شما می شود، همچنین داشتن رژیم غذایی ضد التهاب یک گزینه مناسب برای کاهش علائم می باشد.

ورزش: اگرچه ممکن است به دلیل درد دشوار باشد، اما معمولاً نوعی از ورزش بدون ضربه (مثلاً شنا یا دوچرخه سواری) وجود دارد که می توانید به آرامی شروع کنید و قدرت و انعطاف پذیری زانوی شما را بهبود می بخشد.

داروها: مسکن ها می توانند درد مفصل شما را کاهش دهند، همچنین اگر زانوی شما متورم شده باشد، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) ممکن است کمک کنند.

البته معمولا این موارد نتایج خوبی مانند یک مفصل جدید زانو را ارائه نمی دهند، اما ممکن است به شما این امکان را بدهند که انجام عمل تعویض زانو را برای چند سال به تعویق بیندازید.

سخن آخر

در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با جدید ترین روش تعویض مفصل زانو آشنا کنیم و مقایسه ای بین روش های جدید و روش سنتی انجام دادیم. همان طور که مطالعه کردید اگرچه مزایا این روش بیشتر است اما هنوز برای تمامی افراد مناسب نمی باشد و این موضوع تنها توسط پزشک مشخص می شود.

در آخر تلاش کردیم تا کمی شما را با عمل تعویض مفصل زانو و موارد مربوط به آن آشنا کنیم. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد.